Η εποικοδομητική δημοσιογραφία είναι ένας αναδυόμενος τομέας της δημοσιογραφίας που εμφανίζεται τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα σε χώρες της Β. Ευρώπης (Δανία, Σουηδία, Ολλανδία, Αγγλία, Γερμανία) και στην Β. Αμερική έχοντας αρχίσει σταδιακά να εδραιώνεται διεθνώς σε πολλά ακαδημαϊκά ιδρύματα. Ο όρος προκύπτει εκ του αγγλικού ‘constructive journalism’. Στην δε Αμερική εμφανίζεται ιδιαίτερα υπό του παραπλήσιου όρου ‘solution journalism’.

Περιλαμβάνει το πεδίο της επικοινωνίας που βασίζεται στην αναφορά θετικών και εστιασμένων σε λύσεις ειδήσεων, αντί των αρνητικών και συγκρουσιακών ιστοριών.

Έχει στόχο την αποφυγή μεροληπτικών αρνητικοτήτων ή προκαταλήψεων και ενσωματώνει ευρήματα από τις έρευνες της λεγομένης «Θετικής Ψυχολογίας» για να παράγει νέα πλαίσια στη δημοσιογραφία.  Ως εκ τούτου, αντί να αναφέρεται αποκλειστικά σε συγκρούσεις και προβλήματα, η εποικοδομητική δημοσιογραφία έχει ως στόχο να προσφέρει μια πιο ολοκληρωμένη απεικόνιση των θεμάτων. Να αποκαλύπτει τα βασικά αίτια των προβλημάτων, αλλά και να αναφέρεται σε αναδυόμενες ιδέες και εξελίξεις έτσι ώστε να μετατοπίζει την κοινωνία προς πιο αμερόληπτες και βιώσιμες οδούς.

Η εποικοδομητική δημοσιογραφία εκφράζει το πως η ‘αλλαγή’ είναι δυνατή και υπογραμμίζει το ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει κάθε μέλος της κοινωνίας ώστε να την ενισχύσει και να την προωθήσει. Επιπλέον, επιδιώκει να ενισχύσει τον κώδικα δεοντολογίας της δημοσιογραφίας αποφεύγοντας την στρέβλωση των πληροφοριών, προκειμένου να παράσχει μια πιο πραγματική απεικόνιση του κόσμου. Προσπαθεί να δημιουργήσει μια συναρπαστική αφήγηση που να είναι τεκμηριωμένη χωρίς να υπερβάλλει αριθμούς ή πραγματικότητες.

Μόλις το 2015 ολοκληρώθηκε η πρώτη διδακτορική διατριβή στον κόσμο για την εποικοδομητική δημοσιογραφία στη Σχολή Δημοσιογραφίας και Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου της Βόρειας Καρολίνας από την Karen McIntyre. (Τίτλος Διατριβής: “Constructive journalism: The effects of positive emotions and solution information in news stories”).

ΕΜΠΝΕΥΣΗ

Έμπνευση για την διατριβή της αυτή αποτέλεσε η γνωριμία της με την Cathrine Gyldensted. Δανή δημοσιογράφο και συγγραφέα η οποία ως μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια το 2011, συνέγραψε την πρώτη μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία σε αυτό το αντικείμενο με τίτλο: “Innovating News Journalism through Positive Psychology”.

Η Cathrine Gyldensted θεωρείται έτσι η δημιουργός της σύνδεσης της δημοσιογραφίας με τις επιστήμες της συμπεριφοράς (behavioral sciences) όπως είναι η θετική (positive psychology), η ηθική (moral psychology) και η προσδοκώμενη ψυχολογία (prospective psychology) και αναγνωρίζεται σήμερα ως από τους πρωτοπόρους της εποικοδομητικής δημοσιογραφίας.

Τμήμα Εποικοδομητικής Δημοσιογραφίας – Σχολή Δημοσιογραφίας – Windesheim University of Applied Sciences της Ολλανδίας

Από τον Δεκέμβριο δε του 2015 είχε αναλάβει την πρώτη έδρα και Διεύθυνση του τμήματος Εποικοδομητικής Δημοσιογραφίας στη Σχολή Δημοσιογραφίας του Windesheim University of Applied Sciences της Ολλανδίας, την οποία και άφησε τον Ιούλιο του 2017 για να ιδρύσει το “Open Eyes Institute” στο Άμστερνταμ, εστιάζοντας διεθνώς στην προώθηση της εποικοδομητικής δημοσιογραφίας.

Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, αποδίδοντας ιδιαίτερη σημασία στην εποικοδομητική δημοσιογραφία, από το 2016, έχει απευθύνει έκκληση για μια ριζική αλλαγή στα παγκόσμια μέσα ενημέρωσης, προτρέποντας για την υιοθέτηση πιο εποικοδομητικών, και εστιασμένων σε λύσεις, προσεγγίσεων της ενημέρωσης προς την καταπολέμηση της “απάθειας και αδιαφορίας” και την κινητοποίηση των ανθρώπων προς θετικές κοινωνικές αλλαγές…